Slagvaardig

Vriendschap is belangrijk, waardevol en kostbaar. Vrienden helpen elkaar. Of het nu gaat om een luisterend oor of het bieden van praktische hulp. Als een vriend iets voor een vriend doet, dan worden daar in de regel geen afspraken over vastgelegd. Je doet dat gewoon voor je vriend of vriendin. Zo simpel is het. 

Een vriendschap kan ineens bekoelen. Als de geboden hulp niet verloopt zoals je dacht. Kun je dan het standpunt innemen dat er geen sprake is van vriendschap maar van een contractuele relatie? Contracteren is kwalificeren. Dat blijkt uit een recente uitspraak.  

Vriendschappelijke band

In de procedure die speelde bij de kantonrechter in Tilburg ging het om twee mensen die een vriendschappelijke band hadden. De vrouw en de man stonden jaren op dezelfde camping. Zij waren bevriend geworden. De vrouw kocht in 2020 een nieuwe woning. Na de koop heeft de vriend wat werkzaamheden verricht in de woning; hij heeft twee lichtkoepels en acht inbouwspotjes geplaatst. Vrienden helpen elkaar waar dat kan. 

Betalingen & problemen

De vrouw heeft meerdere betalingen naar de rekening van de vriend gedaan. Dan ging het onder meer om een betaling voor de “koepel” en een betaling voor “Hout gips elektra etc.”. Er ontstonden problemen met het werk dat de vriend had verricht, waaronder gedoe met water en de dakconstructie. 

Verzoek tot herstel van gebreken

Ongeveer een jaar later begint het ‘feest’. De vriendin is verzekerd bij ARAG. ARAG stuurde op 4 april 2023 een reactie naar de man met het verzoek om binnen 14 dagen “het dak van de aanbouw te herstellen” en ook om de kosten van het onderzoek en een noodreparatie te vergoeden. Zo’n twee maanden later volgt er nog een reactie van ARAG waarin de vriend een laatste termijn van 10 dagen kreeg om herstel uit te voeren.

Omzetting

De vriend reageerde niet. ARAG informeerde de man vervolgens dat de vrouw geen aanspraak meer maakte op nakoming van de overeenkomst. De vrouw zette de vordering tot nakoming om in een vordering tot vervangende schadevergoeding. Dit staat in artikel 6:87 Burgerlijk Wetboek (BW) waar staat:

“Voor zover nakoming niet reeds blijvend onmogelijk is, wordt de verbintenis omgezet in een tot vervangende schadevergoeding, wanneer de schuldenaar in verzuim is en de schuldeiser hem schriftelijk mededeelt dat hij schadevergoeding in plaats van nakoming vordert.”

De vrouw zou het werk nu door een derde partij laten herstellen. De kosten van dat herstel ging ze op haar vriend verhalen. Daarvoor startte zij een procedure. Zij vorderde een bedrag van € 17.001,22 voor de kosten die een derde partij had gemaakt om de dakconstructie te herstellen en het werk van de vriend alsnog goed uit te voeren. 

Geen aannemingsovereenkomst maar een vriendendienst

De man verweerde zich bij de rechter. Hij stelde dat hij helemaal geen overeenkomst van aanneming van werk had gesloten. Hij was goed bevriend met de vrouw en heeft haar vanwege die “goede vriendschappelijke relatie” geholpen met haar renovatieplannen. Het was een vriendendienst. De vrouw vond de offertes van partijen te duur en toen heeft de vriendin haar vriend gevraagd om te helpen. 

Contracteren is kwalificeren

De kantonrechter was aan zet en moest beoordelen of er sprake is van een vriendendienst of van een overeenkomst van aanneming van werk. En contracteren is kwalificeren. Wat is een overeenkomst van aanneming van werk? Artikel 7:750 BW bepaalt daarover:

“Aanneming van werk is de overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt om buiten dienstbetrekking een werk van stoffelijke aard tot stand te brengen en op te leveren, tegen een door de opdrachtgever te betalen prijs in geld.”

Een vriendendienst is volgens de kantonrechter “een eenvoudige toezegging van hulp in de particuliere sfeer” die niet als een overeenkomst moet worden gezien. Dan gaat het bijvoorbeeld om het helpen met verhuizen of het klussen. 

Geen tekortkoming bij een vriendendienst

De vrouw stelt dat er een overeenkomst van aanneming van werk is. Zij moet dat bewijzen. Kan zij dat? Nee. De kantonrechter oordeelt dat er geen sprake is van een overeenkomst van aanneming van werk m.b.t. de lichtkoepels en de elektra. Het was een vriendendienst. Dat is geen overeenkomst en dus kan er ook geen sprake zijn van een tekortkoming in de nakoming van die overeenkomst. Wat speelde mee in dit oordeel van de kantonrechter? 

1. Partijen zijn het erover eens dat tussen hen een vriendschappelijke verhouding heeft bestaan toen zij afspraken dat de vriend lichtkoepels en spotjes kwam plaatsen;
2. De vrouw heeft haar stelling onvoldoende onderbouwd dat zij met haar vriend een afspraak had gemaakt dat hij een vergoeding in geld zou ontvangen;
3. Uit de betalingen die de vrouw wél deed aan haar vriend blijkt niet dat er een afspraak was gemaakt over een vergoeding van uren. De bedragen die waren betaald, zijn betaald voor allerlei materialen en dergelijke. Geen vergoeding voor uren. 

Wat betekent dit voor de praktijk?

De vraag is nu wat de boodschap van zo’n uitspraak is. Zit er een les in? Natuurlijk laat zo’n uitspraak zien dat bepaalde relaties ineens kunnen ‘omslaan’ en dat vrienden tegenover elkaar komen te staan. Je kunt je afvragen of er sprake is geweest van echte vriendschap. Sterker nog, dat zal niet het geval zijn geweest. Maar het gaat om de vraag wat de juridische boodschap is. 

Die boodschap is eigenlijk “Contracteren is kwalificeren”. En wat dat concreet betekent in dit kader? 

Een vriendendienst kan van kleur veranderen. Als je een vriend of vriendin helpt met klussen omdat je handig bent en je krijgt daar nog best een leuk zakcentje voor, zou die vriendendienst dan niet kunnen veranderen in een aannemingsovereenkomst zonder dat je het doorhebt? Ja, dat kan. Als de samenwerking dan wordt gekwalificeerd als een aannemingsovereenkomst, dan krijg je ineens met allerlei afdwingbare verplichtingen te maken. Of het nu gaat om oplevering, conformiteit of tekortkomingen. 

Kortom, als iets een vriendendienst is, zorg dan ook dat het een vriendendienst blijft.

De uitspraak van de kantonrechter in Tilburg (rechtbank Zeeland-West-Brabant) van 3 april 2024 (ECLI:NL:RBZWB:2024:2160) kunt u hier lezen.

Post & Bouter Advocaten in Barneveld
Bouwrecht
Contractenrecht
Bouw & Vastgoed