krachtig in de zaak

Afspraken kom je na. Tenminste, dat is de bedoeling. In de praktijk worden afspraken niet altijd even netjes nagekomen. Wat kun je nu doen als een partij zijn afspraken niet nakomt? Je kunt de rechter om een machtiging vragen. Een machtiging om op kosten van de andere partij het werk te (laten) verrichten wat die andere partij eigenlijk had moeten doen. Zelf de handen uit de mouwen steken op kosten van de ander. We maken het concreet aan de hand van een recent arrest van het hof in Den Haag.

Nieuwe badkamer  
Een echtpaar sluit een aannemingsovereenkomst met een aannemer. Hun doel? Het realiseren van een nieuwe badkamer in hun huis. De aanneemsom bedraagt bijna 20.000 euro dus dat is een mooie badkamer. Nadat de badkamer is geplaatst blijken er toch wat gebreken te zijn. Zo is er een lekkage in het plafond onder de badkamer. Het echtpaar meldt dit netjes aan de aannemer. De aannemer voert wat herstelwerk uit maar het komt niet tot een echte oplossing.
 
Stille aannemer
Het echtpaar wil genieten van de nieuwe badkamer maar dat lukt niet. Wat nu te doen? De aannemer krijgt nog één brief met het verzoek om de gebreken binnen 14 dagen te herstellen. Maar de aannemer blijft stil en reageert niet. Dat is niet zo handig. Het echtpaar gaat verder en schakelt een deskundige in. De deskundige komt met een rapport van de gebreken, hoe die kunnen worden hersteld en welke kosten daar bij komen kijken.
 
Geen risico opdrachtgever
De opdrachtgever (het echtpaar) wil geen risico lopen. De aanneemsom is al aan de aannemer betaald. Je kunt dan wel zomaar een andere partij inschakelen om het herstel uit te voeren, maar dan neem je als opdrachtgever een financieel risico. Je moet die andere partij betalen voor de werkzaamheden. En vervolgens moet je nog maar zien dat je dit geld kunt verhalen op de aannemer. Dit echtpaar doet het daarom anders. Zij starten een procedure waarin ze de rechter vragen om toestemming om de gebreken aan de badkamer zelf te (laten) herstellen op kosten van de aannemer.
 
De kantonrechter stelde het echtpaar in het gelijk. Zij kregen toestemming (juridisch: een machtiging op grond van artikel 3:299 BW) om de gebreken te (laten) herstellen op kosten van de aannemer. De aannemer verloor. Hij was het er niet mee eens en ging in hoger beroep bij het gerechtshof.
 
Aannemer wil de kosten beperken
Wat was nu het belangrijkste argument van de aannemer in hoger beroep? Hij wilde zelf het herstel uitvoeren bij dit echtpaar om de kosten – die toch al voor zijn rekening kwamen volgens de rechter – te beperken. De aannemer was bang dat het echtpaar nu niet op de kosten zou letten en dat hij daar de ‘Sjaak’ van zou zijn. Bovendien zouden de herstelkosten volgens de aannemer lager zijn dan de deskundige had berekend.
 
Vertrouwen in de aannemer
Het hof moest de knoop doorhakken. Eerst stelt het hof vast dat partijen het met elkaar eens zijn dat de badkamer gebreken vertoont. De aannemer is zich daar dus van bewust. Alleen zijn de gebreken nog steeds niet opgelost. Het echtpaar heeft geen vertrouwen meer in de aannemer dat hij het nog goed gaat maken. Hij had immers ook niet op brieven gereageerd. Het hof begrijpt daarom dat de aannemer niet de mogelijkheid heeft gekregen om het herstelwerk zelf te verrichten.
 
Verlenen van machtiging of onredelijke benadeling?
Maar heeft de rechter dan terecht aan het echtpaar toestemming gegeven om het herstel zelf te (laten) verrichten? Daar oordeelde het hof anders over dan de rechter. Een kort stukje theorie. Als iemand aan de rechter om een machtiging vraagt, is de rechter niet verplicht om die machtiging te geven. De rechter kan zo’n machtiging weigeren als de andere partij (in dit geval de aannemer) daardoor onredelijk zou worden benadeeld.
 
Aannemer krijgt duidelijkheid
Volgens het hof speelde die situatie hier. De deskundige had de herstelkosten begroot op een kleine 4.000 euro. Maar uit offertes van andere aannemers bleek dat die herstelkosten een veelvoud daarvan konden zijn. Volgens het hof bestaat er een gerede kans dat de aannemer in kwestie wordt benadeeld; zij kan met hoge kosten worden geconfronteerd dan die nodig zijn voor een herstel van de gebreken. De eerder toegewezen machtiging ging van tafel. In plaats daarvan kreeg het echtpaar een schadevergoeding toegewezen ter grootte van het bedrag van de deskundige.
 
Punten voor de praktijk
Drie belangrijke punten die in deze procedure een rol speelden en die je kunt meenemen in de praktijk:

1. Zijn de gebreken die de opdrachtgever stelt wel voor rekening van de aannemer?
2. Als de opdrachtgever een sommatiebrief stuurt, neem die als aannemer serieus. De methode van kop-in-het-zand is niet altijd succesvol.
3. Wil je de rechter vragen een machtiging? Of dreigt een andere partij daarmee? Vergeet het element van onredelijke benadeling niet. 

Het arrest van het hof in Den Haag van 16 oktober 2018 (ECLI:NL:GHDHA:2018:2594) kunt u hier lezen.