Slagvaardig

De aannemer bouwt een prachtig woonhuis, grote bedrijfshal of kantoor. Daar moet de opdrachtgever voor betalen. Alleen betaalt de opdrachtgever zijn facturen niet altijd. Dat kan komen omdat er even niet veel geld is om te betalen. Vaker zie je dat de opdrachtgever meent dat het werk niet goed wordt uitgevoerd door de aannemer. De aannemer kan dan een sommatiebrief sturen in de hoop dat een snelle betaling volgt. Maar het kan ook rigoureuzer. Je ziet nog wel eens bij een pand in aanbouw dat het terrein hermetisch afgesloten is met hekken. En er hangen overal bordjes waarop staat dat aannemer X zijn retentierecht uitoefent. Wat is dat precies? Zet je een hek er om heen en klaar is Kees? 

Opschorting
In de wet staat wat een retentierecht is. Het is de bevoegdheid van een schuldeiser om de nakoming van zijn verplichting om een zaak van iemand anders terug te geven, op te schorten totdat zijn eigen vordering is voldaan. Als we het simpel vertalen naar de situatie van de aannemer gaat het hierom. De aannemer kan een pand in aanbouw (vaak eigendom van de opdrachtgever) hermetisch afsluiten op het moment dat de opdrachtgever in gebreke is om een factuur van de aannemer te betalen.
 
Opeisbaar
Nu kun je als aannemer niet zomaar een pand afsluiten en afwachten. Er gelden voorwaarden. Allereerst is het nodig dat je een opeisbare vordering hebt op je opdrachtgever. Vaak gaat het dan om een geldvordering. Je verstuurt een factuur aan de opdrachtgever en in de aannemingsovereenkomst zijn partijen een betalingstermijn van 30 dagen na factuurdatum overeengekomen. Als de opdrachtgever dan niet binnen die termijn betaalt is die in verzuim. En dan heeft de aannemer een opeisbare vordering.
 
Feitelijke macht
De tweede belangrijke voorwaarde is dat de aannemer de feitelijke macht moet uitoefenen over het pand. Daar gaat vaak de discussie over. Heeft de aannemer wel de feitelijke macht? Op de bouwplaats kan de aannemer het terrein afsluiten met hekken zodat niemand er meer bij kan komen. Zorg dan wel dat het hele terrein of het hele pand is afgesloten. Kun je via de achterkant van het terrein of via de achterdeur alsnog naar binnen, dan heb je als aannemer niet de feitelijke macht. Verder moet je op de hekken duidelijke borden hangen waar staat dat je als aannemer het retentierecht uitoefent. Het moet voor iedereen duidelijk zichtbaar zijn.
 
Voorrang bij faillissement
Waarom zou je dit doen? Het is een drukmiddel om de opdrachtgever tot betaling te dwingen. Maar de wet zegt daarnaast dat als je het retentierecht uitoefent, je voorrang hebt op alle andere schuldeisers. Dus stel dat de opdrachtgever failliet gaat en als aannemer oefen je het retentierecht uit, dan geeft je dat een sterke positie.
 
Als sommatiebrieven geen effect hebben, is het zinvol eens na te denken over een retentierecht. Het is een wettelijk recht. Maar let op: zorgvuldigheid is geboden. Eerst moet de eigen juridische positie helder zijn om te weten of het zinvol is een retentierecht uit te oefenen. Want als je het zomaar uitoefent, kun je schadeplichtig zijn.

foto Alfred de Bruin