Oprecht

De supermarkt is een werkomgeving die regelmatig onderwerp van procedures is. Met personeel gebeurt er regelmatig wat. Het kan gaan om geschillen over de uitbetaling van salaris of overwerk of inklokken. Vergeet vooral de procedures over een ontslag op staande voet niet. Eerder deze maand werd een uitspraak gepubliceerd over het ontslag op staande voet van een kassière. 

Kassière en statiegeld

De kassière werkte sinds 21 juli 2018 bij de supermarkt. Eerst gestart als vulploegmedewerker. Sinds begin 2024 werkte zij ook als kassière. Binnen de supermarkt werd er een periodieke controle uitgevoerd. De supermarkt constateerde een ongebruikelijke en afwijkende handeling. Wat was er gebeurd?

Na sluitingstijd is er een emballagebon (statiegeld) gescand bij het apparaat en verzilverd. Dus ingewisseld voor geld. En wie had dat gedaan? De kassière.

Onderzoek supermarkt – ontslag op staande voet

De supermarkt had onderzoek gedaan en stelde dat er uit camerabeelden bleek dat de kassière tijdens haar dienst een emballagebon naast de kassa had gelegd. Die bon had zij niet verwerkt bij de klant. De klant kreeg dus niets aan geld voor die bon. De kassière stopte de statiegeldbon in haar broekzak en met die bon heeft zij na sluiting van de winkel haar eigen boodschappen betaald. Voor de supermarkt was dit reden om de kassière op 5 juni 2024 op staande voet te ontslaan. 

Kassière stapt naar de rechter

De kassière vond het ontslag op staande voet onterecht. Er was volgens haar geen dringende reden. Ook heeft de supermarkt te traag gehandeld. Zij stapte naar de kantonrechter en diende het verzoek in om het ontslag op staande voet vernietigd te krijgen. Dat ontslag moest van tafel. De kassière wilde weer aan het werk. 

Duidelijkheid van kantonrechter

In de gepubliceerde uitspraak geeft de kantonrechter eerst gelijk duidelijkheid; het ontslag op staande voet van de kassière is rechtsgeldig gegeven. De supermarkt mocht de kassière ontslaan. Vervolgens werkt de kantonrechter de verschillende onderdelen uit die een rol spelen bij de beoordeling van het ontslag op staande voet. 

Dringende reden

Je kunt een werknemer op staande voet ontslaan als er een dringende reden is. Dat zijn “zodanige daden, eigenschappen of gedragingen van de werknemer, die tot gevolg hebben dat van de werkgever redelijkerwijs niet verlangd kan worden de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.”. Of iets een dringende reden is hangt af van alle omstandigheden van het geval. Dat is inclusief de persoonlijke omstandigheden van de werknemer. 

In deze procedure was het geen discussie: de statiegeldbon was niet van de kassière. Alleen dat al had voor de kassière reden moeten zijn om die niet toe te eigenen en te verzilveren. Wat extra meeweegt is dat de supermarkt een beleid heeft hoe je moet omgaan met emballagebonnen als je die vindt. Die bonnen moet je altijd inleveren. Dit staat in het bedrijfsreglement en in het kassahandboek. 

Zerotolerancebeleid 

Om hoeveel geld ging het eigenlijk? Die statiegeldbon had een waarde van € 7,80 en dat is op zich niet zoveel. De supermarkt voerde aan dat zij een strikt zerotolerancebeleid hanteert. Met andere woorden, ook kleine fouten worden serieus bestraft. Want een consequent beleid heeft de supermarkt nodig, zo staat ook in het bedrijfsreglement. 

De kantonrechter oordeelde dat dit zerotolerancebeleid bekend was bij de kassière. De kassière voerde nog verweer dat uit het beleid niet zou volgen dat het verzilveren van emballagebonnen van iemand anders tot ontslag op staande voet zou leiden. Dit hielp haar niet. Het gaat gewoon om alle vormen van diefstal. 

Verder geldt dat een supermarkt te maken heeft met een verhoogd risico op het wegnemen van geld en zaken door eigen personeel, zo gaf de kantonrechter aan. Dit werd gevolg door: “Wanneer [de supermarkt] hiertegen niet hard zou optreden, zijn de gevolgen groot. Bovendien moet [de supermarkt] vertrouwen in [de kassière] kunnen stellen, aangezien zij als kassière dagelijks met geldstromen en waardepapieren te maken had.”. 

Onverwijldheid

De kassière voerde aan dat het te lang duurde voordat de supermarkt haar op staande voet ontslag. Een essentieel onderdeel van een ontslag op staande voet is dat het ontslag “onverwijld” is gegeven. Letterlijk betekent dit “zonder uitstel”. In de woorden van de kantonrechter:

“Voor het antwoord op de vraag of het ontslag op staande voet onverwijld is gegeven, is beslissend het tijdstip waarop de feiten die aan het ontslag op staande voet ten grondslag zijn gelegd bekend zijn geworden bij degene die bevoegd was het ontslag te verlenen.”

De kantonrechter oordeelt dat het ontslag onverwijld gegeven is door de supermarkt. 

Hoor en wederhoor

Het laatste verweer van de kassière was dat er maar heel weinig hoor en wederhoor had plaatsgevonden voorafgaand aan haar ontslag. De kantonrechter kan dat niet goed vaststellen, maar geeft aan dat niet blijkt dat de kassière in haar belangen is geschaad. 

Aandachtspunten uit deze uitspraak 

Een ontslag op staande voet komt regelmatig voor. Wat moet je onthouden na deze uitspraak? 

1. Als je een zerotolerancebeleid voert als werkgever, zorg dat dit beleid (i) duidelijk is en (ii) kenbaar is bij de werknemers. Leg dat dus goed vast. Attendeer werknemers daar met regelmaat op.
2. Als er vermoedens van onregelmatigheid zijn, laat geen tijd verloren gaan. Schakel door en voer zorgvuldig onderzoek uit. Waarbij het erom gaat dat degene die bevoegd was om het ontslag te geven, de feiten voor het ontslag kent. 
   
   

De uitspraak van de kantonrechter in Utrecht van 2 oktober 2024 (ECLI:NL:RBMNE:2024:5679) kunt u hier lezen. 

Post & Bouter Advocaten in Barneveld
Arbeidsrecht
Ontslag op staande voet