Oprecht

Vrijwilligers. Mensen die zich belangeloos inzetten voor een ander. Je komt ze overal tegen. In buurtverenigingen, bedrijven, ondernemersverenigingen, kerken, sportclubs en politieke partijen. Grote kans dat u met vrijwilligers werkt of zelf een vrijwilliger bent. Wat is nu het voornemen voor 2018 met de vrijwilligers? Hoe ga je als organisatie met vrijwilligers om? Vlak voor Kerst 2017 kwam er een uitspraak van onze hoogste rechter, de Hoge Raad, over een vrijwilliger die schade opliep tijdens zijn vrijwilligerswerk en die schade niet vergoed kreeg.  

Ruimere aansprakelijkheid
Als werkgever ben je in de meeste gevallen gewoon aansprakelijk als één van je werknemers schade oploopt tijdens het uitoefenen van zijn werk. Dat staat gewoon in de wet. Het klinkt ook logisch. Als werkgever ben je verantwoordelijk voor je mensen. De aansprakelijkheid van een werkgever kan ook ruimer zijn. Je kunt aansprakelijk zijn voor een ZZP’er die werk voor je doet. Maar ook voor een vrijwilliger. Hoe zit dat precies met vrijwilligers? En waar ging die zaak over waar de Hoge Raad een beslissing in nam? 

Val van het dak
Hier ging het om een vrijwilliger die onderdeel uitmaakte van een klusgroep in de kerk, de parochie van de Vier Evangelisten in Duiven. Deze klusgroep zou vrijwilligerswerk uitvoeren in en rond de kerk. Eenmaal per maand komen ze bij elkaar, ze maken verslagen van wat ze doen, etc. Nu gingen ze verlichting plaatsen op het dak van de kerk zodat dit mooi verlicht zou worden. Tot dan verliep alles nog vredig. Maar er gaat altijd iets fout, anders komt er geen rechtszaak van. Ook hier. Een van de vrijwilligers viel van het dak en liep ernstig letsel op. De man sprak zijn kerk aan om de schade vergoed te krijgen. Maar de parochie erkende geen aansprakelijkheid. De vrijwilliger nam daar geen genoegen mee en startte een procedure. De kantonrechter gaf hem geen gelijk. Het gerechtshof wel. En uiteindelijk de Hoge Raad ook. De parochie is aansprakelijk voor de schade die de vrijwilliger opliep toen hij tijdens het vrijwilligerswerk op het dak van het dak viel.
 
Veiligheid
Hoe zit dat nu inhoudelijk? Waarom is de parochie aansprakelijk voor deze vrijwilliger? En die vraag is natuurlijk breder. Waarom of wanneer ben je als sportclub of politieke partij nu aansprakelijk voor letsel van een vrijwilliger? In de wet staat dat als je in de uitoefening van je beroep of bedrijf arbeid laat verrichten door iemand met wie je geen arbeidsovereenkomst hebt, je aansprakelijk kunt zijn voor de schade die deze persoon lijdt in de uitoefening van zijn werkzaamheden. Dat is een hele mond vol. Het heeft te maken met de zorgplicht die een werkgever heeft voor mensen die zich in een met een werknemer vergelijkbare positie bevinden.

Bedrijfsuitoefening?
De werkgever moet zorgen voor veiligheid. Ook vrijwilligerswerk kan hieronder vallen. Eerst kijk je of het gaat om een eigen ‘bedrijfsuitoefening’. Want oefent een parochie wel een bedrijf uit? Ja, zo oordeelde het hof. De parochie had zelf de klusgroep opgericht, de parochie was verantwoordelijk voor het beheer en het onderhoud van de kerk en betaalde ook spullen.
 
Vrijheid
Daarna kijk je of een vrijwilliger zich bevindt in een met een werknemer vergelijkbare positie. Kan de vrijwilliger aanspraak maken op dezelfde zorg van de werkgever voor de veiligheid? De parochie voerde aan dat het werk van de klusgroep nooit door werknemers van de parochie zou zijn uitgevoerd. Dat was voor de Hoge Raad niet belangrijk. Het maakt niet uit of het werk van vrijwilligers ook door betaalde werknemers wordt verricht. Het gaat erom of de werkgever, de parochie of het bestuur van de sportclub het werk ook door eigen werknemers had kunnen laten verrichten. De vrijheid van een bedrijf om te kiezen wie hij het werk laat uitvoeren, mag niet van invloed zijn op de rechtspositie van degene die het werk verricht en schade oploopt.
 
Zorg voor vrijwilligers
Wees je dus bewust van die zorg voor de vrijwilligers binnen uw organisatie, sportclub of kerk. Breng vooraf bepaalde risico's in kaart. Ga daarna aan de slag met vrijwilligers. 

Het arrest van de Hoge Raad van 15 december 2017 kunt u hier verder lezen.