krachtig in de zaak

Pastoor. Parochie. Pastorie.
De heer Pierre Valkering was tot april 2019 werkzaam als priester en pastoor van de Vredeskerk in Amsterdam. De buurt waar deze kerk stond, was zijn parochie, een lokale gemeenschap van geloven. Als pastoor van de parochie is aan hem woonruimte ter beschikking gesteld in de pastorie van de kerkgemeenschap. Een pastorie is in feite een dienstwoning. Een ambtswoning. De parochie is eigenaar van de pastorie. De pastoor woont in de pastorie.

Ontkleed niet naakt staan
Een parochie is formeel onderdeel van een bisdom. In april 2019 verscheen het door Valkering geschreven autobiografische boek Ontkleed niet naakt staan. Direct daarop is actie ondernomen. Op 11 april 2019 werd een zogenaamd bisschoppelijk decreet uitgevaardigd en Valkering werd geschorst als priester. Een beroep tegen deze schorsing is afgewezen.

Ontheven als pastoor – beroep in Rome
Er volgde op 24 juni 2019 een nieuw bisschoppelijk decreet. De pastoor werd ontheven uit zijn ambt als pastoor. Een beroep tegen deze ontheffing is afgewezen. Valkering is tegen de bisschoppelijke decreten in hoger beroep gegaan volgens de aangewezen kerkrechtelijke procedures. Dit betekende een proces in Rome. Bij decreet van 28 mei 2020 van de Congregatie van de Clerus te Rome is beslist dat Valkering geschorst blijft als priester en dat hem het ambt van pastoor wordt ontnomen. Paus Franciscus heeft beide decreten goedgekeurd.

Verzoek verlaten van pastorie
Het Bisdom Haarlem-Amsterdam stuurde op 21 juli 2020 een brief aan de voormalig pastoor met het verzoek de pastorie ter beschikking te stellen aan de nieuwe pastoor. Dit moest uiterlijk 15 november 2020 gebeuren. Het Bisdom was bereid om aan Valkering een huurbijdrage van € 1.000,- per maand te betalen. Op 16 oktober 2020 werd een vergelijkbare brief gestuurd.

Discussie over intrekking brief
Er volgde een briefwisseling tussen de advocaat van de voormalig pastoor en bisschop Punt. De briefwisseling ging om de vraag of men in Rome wel wist dat de bisschop één van zijn brieven aan Valkering had ingetrokken. Partijen kwamen op dit punt niet tot overeenstemming wat er moest gebeuren. Er volgde een kort geding met als inzet de pastorie.

Het Bisdom vorderde in het kort geding dat de voormalig pastoor en een andere bewoner de pastorie (dienstwoning) moesten verlaten en ontruimen.

Bisdom stelt vorderingen in, maar parochie is toch eigenaar?
De voormalig pastoor voerde aan dat het Bisdom geen eigenaar is van de pastorie. Dat is de parochie. De parochie had de procedure moeten starten. Daarom is het Bisdom niet bevoegd. Dit verweer ging snel van tafel. Het Bisdom had een schriftelijke verklaring van de parochie, waarin stond dat het Bisdom als lasthebber in eigen naam ten behoeve van de parochie mocht optreden. Het Bisdom kon dus een vordering instellen tot ontruiming van de pastorie.

Geen huurbescherming
De voormalig pastoor deed geen beroep op huurbescherming. Hij was er mogelijk zelf ook van overtuigd dat die stelling hem niet veel verder zou helpen. Het Bisdom voerde namelijk aan dat de pastorie een aanbouw is van de kerk en dat de bewoning van die pastorie is gekoppeld aan het door Valkering beklede ambt van pastoor van de kerk. Het bewonen van de pastorie bevorderde een goede vervulling van zijn werk als pastoor. Het is een eigenlijke dienstwoning. De bewoner, in dit geval de pastoor, heeft dan geen huurbescherming.

De vordering tot ontruiming werd toegewezen.

Eigen rechtsgebied met eigen regels
Het kerkrecht is een eigen rechtsgebied met eigen regels. Een rechtsgebied met eigen specifieke termen. In deze bijdrage zijn al genoeg termen voorbijgekomen. Tegelijk schuurt het dicht tegen het huurrecht en het vastgoedrecht aan. Vanwege de eigen specifieke regelingen in het kerkrecht en de aard van de terbeschikkingstelling van de pastorie (de koppeling met het ambt van pastoor) kwam de pastoor geen beroep toe op het kerkrecht. De pastoor kende de regels zelf goed en voerde terecht verweer op het punt dat de parochie eigenaar is van de pastorie. Het Bisdom kon dat verweer weerleggen met een brief van de parochie. Altijd scherp blijven dus.  

De voorzieningenrechter oordeelde dit op 30 december 2020. De volledige uitspraak in het kort geding (ECLI:NL:RBAMS:2020:68618) kunt u hier lezen.

Post & Bouter Advocaten in Barneveld
Huurrecht en vastgoed
Kerkrecht