Oprecht

Wij schreven al eerder over de rechtsbijstandverzekering en de voorkeursadvocaat. Veel mensen hebben namelijk een rechtsbijstandsverzekering. Voor verzekerden is het niet altijd duidelijk wanneer zij zelf een advocaat mogen kiezen. Een aantal jaar geleden oordeelde het Europees Hof van Justitie al dat je ook recht hebt op een voorkeursadvocaat bij een administratieve procedure. Bijvoorbeeld een procedure bij het UWV.

Vragen over reikwijdte
Toch bleven er vragen over de reikwijdte. Wanneer kan ik nu een beroep doen op een voorkeursadvocaat? Kan ik met een rechtsbijstandverzekering een advocaat inschakelen?

Moet de rechtsbijstandsverzekeraar mij toestemming geven om een voorkeursadvocaat te benaderen? Mag je al een beroep doen op een voorkeursadvocaat in een adviestraject, dus nog voordat er echt een procedure komt?

Nieuwe uitspraak Europese Hof van Justitie
Op 14 mei 2020 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie een nieuwe uitspraak gedaan die belangrijk is voor deze vragen. Deze uitspraak volgde op vragen die vanuit het Belgische Grondwettelijk Hof waren gesteld over het begrip ‘gerechtelijke procedure’ en hoe ruim je dat begrip moest opvatten.

Gerechtelijke procedure
Even beginnen bij het begin. Het gaat hier om de Europese richtlijn 2009/138. Deze richtlijn gaat over de ‘toegang tot en uitoefening van het verzekerings- en het herverzekeringsbedrijf’. In artikel 201 lid 1 onder punt a van die richtlijn staat dat in elke overeenkomst inzake rechtsbijstand (de rechtsbijstandverzekering) uitdrukkelijk wordt bepaald dat:

“indien een advocaat of andere persoon die volgens het nationaal recht gekwalificeerd is, wordt gevraagd de belangen van de verzekerde in een gerechtelijke of administratieve procedure te verdedigen, te vertegenwoordigen of te behartigen, de verzekerde vrij is om deze advocaat (…) te kiezen”.

Recht op vrije advocaatkeuze
Anders gezegd, bij een rechtsbijstandverzekering heeft de verzekerde het recht op vrije advocaatkeuze bij een gerechtelijke of administratieve procedure. Maar hoe ver gaat dat nu? In de praktijk krijgen verzekerden nog regelmatig te horen dat zij pas een advocaat mogen kiezen als er echt een procedure is gestart. De verzekerde moet bijvoorbeeld eerst de deurwaarder op de stoep hebben gehad met een dagvaarding.

In de uitspraak van 14 mei 2020 is er meer duidelijkheid gekomen over de reikwijdte.

Voorafgaande fase die tot een gerechtelijke fase kan leiden
Het Hof van Justitie oordeelde in de uitspraak onder meer:

• “(…) omvat de term “procedure” dus niet alleen de fase van het beroep voor een gerecht in eigenlijke zin, maar ook de fase die daaraan voorafgaat en tot een gerechtelijke fase kan leiden.”
• “Hieruit volgt dat het begrip „gerechtelijke procedure” niet kan worden beperkt tot uitsluitend niet-administratieve procedures voor een gerecht in eigenlijke zin, en ook niet door een onderscheid te maken tussen de voorbereidende fase en de besluitfase van een dergelijke procedure. Elke fase die kan leiden tot een procedure bij een rechterlijke instantie, zelfs een voorafgaande fase, moet dus worden geacht onder het begrip „gerechtelijke procedure” in de zin van artikel 201 van richtlijn 2009/138 te vallen.”

Meer duidelijkheid en meer ruimte
Het Hof geeft dus opnieuw meer duidelijkheid over de voorkeursadvocaat én meer ruimte aan de verzekerde om een advocaat te kiezen. De verzekerde hoeft niet te wachten totdat er een procedure is gestart. Juist ook al in het voortraject, in de adviesfase, is er al de mogelijkheid om een keuze te maken voor een advocaat. De verzekeraars zullen deze uitspraak vermoedelijk aangrijpen om wat met de polisvoorwaarden te doen.

Het arrest van het Hof van Justitie van de EU van 14 mei 2020 (ECLI:EU:C:2020:372) kunt u hier in het geheel lezen.

 
Post & Bouter Advocaten in Barneveld
Voorkeursadvocaat bij rechtsbijstandverzekering