Oprecht

Dingen die niet goed zijn gegaan moet je benoemen. En het is soms gepast om er ook een straf aan te koppelen. Alleen als je dan bestraft wordt, probeer je er vaak onder vandaan te komen. Je gaat je foute gedrag goedpraten. In de trant van: ‘het valt wel mee’ of ‘het kon veel erger’. Maar het kan ook zijn dat je ten onrechte wordt bestraft voor iets kleins. De straf kan grote gevolgen hebben. Op de werkvloer is dat niet anders. Werknemers kunnen op staande voet ontslagen worden bij kleine overtredingen. Met een duur woord heet dat in het arbeidsrecht een bagatel-delict. 

Dringende reden voor ontslag
Een vast contract of niet, bij een ontslag op staande voet ben je in één keer van je baan af. Als de werkgever besluit iemand zo’n ontslag te geven dan moet daar een dringende reden voor zijn. De wet heeft het dan over gedragingen waardoor van de werkgever in redelijkheid niet meer verwacht kan worden om de arbeidsovereenkomst te laten voortbestaan. Anders gezegd, de werknemer moet dan wel echt iets hebben gedaan. Verduistering, diefstal en mishandeling zijn concrete voorbeelden die in de wet staan.
 
Belangenafweging
Op het moment dat een werknemer op staande voet ontslagen wordt ontstaat er voor hem een probleem. Je hebt geen werk meer. Je inkomen stopt. En je komt niet in aanmerking voor een WW-uitkering. Dit vraagt actie van de werknemer richting de werkgever. Op het moment dat er een procedure komt, gaat de rechter niet alleen kijken naar de dringende reden voor het ontslag. Er vindt ook een belangenafweging plaats. Daarbij spelen de persoonlijke omstandigheden van de werknemer een rol. Denk aan zijn leeftijd, de lengte van zijn dienstverband, de gevolgen van het ontslag, etc.
 
Ontslag houdt stand
Terug naar de bagatel-delicten. Dus situaties waarbij werknemers ‘kleine’ fouten hebben gemaakt of daarvan verdacht worden. Rechters moeten dan naar alle omstandigheden kijken. En dat kan tot wisselende uitspraken leiden. In deze bijdrage een recente uitspraak over een bagatel-delict waarin het ontslag op staande voet stand hield bij de rechter. Wat was er aan de hand?
 
Bedrijfsreglement – geen (bedorven) producten mee naar huis
De werknemer werkte in de slagerij van één van de vestigingen van de Detailresult Groep. Daaronder vallen de Dirk van den Broek-supermarkten en de Deka-markt. Naast de arbeidsovereenkomst was er een bedrijfsreglement. Daarin stond onder meer dat als je ondanks waarschuwingen het bedrijfsreglement niet opvolgt, de werkgever over kan gaan tot passende maatregelen. Bijvoorbeeld het beëindigen van het dienstverband. In dat bedrijfsreglement stond dat het niet is toegestaan om (afgeschreven) producten mee naar huis te nemen. Dit gold ook voor producten van weinig waarde of bedorven producten. Neem je toch iets mee naar huis, dan volgt een ontslag op staande voet.
 
Waarschuwing – kaaskruimels van kaasbroodjes
De werknemer had in augustus 2015 al een schriftelijke waarschuwing gekregen. Zij moest zich houden aan de bedrijfsregels. Zo niet, dan zouden er passende maatregelen worden getroffen. In juni 2016 kreeg ze nog een waarschuwing. Daarin stond onder meer: ‘Op 2 juni jl hebben wij geconstateerd dat jij kaaskruimels van kaasbroodjes die worden verkocht in de kantine opspaart en vervolgens mee naar huis neemt om deze thuis te nuttigen voor eigen gebruik. (…) Je dient dit schrijven te beschouwen als een allerlaatste officiële waarschuwing.’.
 
Optimel en zalmsalade
Op 6 oktober 2016 volgde een exit-controle. Alle personeelsleden worden steekproefsgewijs bij het verlaten van het pand door een extern bedrijf gecontroleerd. En wat bleek? Mevrouw had in haar tas een pak Optimel zitten (tenminste houdbaar tot 6 oktober 2016) en een bakje zalmsalade. Ze werd direct door de werkgever gehoord hoe het zat. Mevrouw vertelde dat zij het pak Optimel had meegenomen omdat het over de datum was. Het zou toch worden weggegooid. Een dag later werd de werknemer op staande voet ontslagen. Ondanks eerdere waarschuwingen had de vrouw opnieuw het bedrijfsreglement overtreden.
 
Zware belangen werkgever
De rechter moest over deze zaak een oordeel vellen. In ieder geval stond vast dat de werknemer een paar producten had meegenomen zonder te betalen. Ook stond vast dat de vrouw wist dat dit niet mocht. Zij kende de regels uit het bedrijfsreglement. Verder was er geen discussie over het feit dat de werknemer eerder was gewaarschuwd en was opgeroepen het bedrijfsreglement na te leven. Volgens de kantonrechter was het ontslag op staande voet daarom gerechtvaardigd. Daar kwam nog bij dat de werkgever als winkel te maken heeft met een sterk verhoogd diefstalrisico. Juist daarom moet men met hele strenge regels werken om diefstal te voorkomen. De belangen van de werkgever wegen zwaarder dan de persoonlijke omstandigheden van de werknemer.  
 
Een ontslag op staande voet is een zwaar middel. Zeker bij dit soort bagatel-delicten. In deze zaak trok de werkgever aan het langste eind en had de werknemer niets aan haar persoonlijke omstandigheden. Wel is duidelijk dat er een groot belang wordt gehecht aan de interne bedrijfsregels. Die moeten duidelijk zijn voor de werknemers. En als je een werknemer betrapt op een overtreding van huisregels, kan een expliciete waarschuwing van pas komen.
 
De beschikking van de kantonrechter van de rechtbank Amsterdam van 7 februari 2017 (ECLI:NL:RBAMS:2017:905) kunt u hier lezen. Dan is nog wat uitgebreider te lezen welke feiten er in deze zaak speelden.

Foto: www.optimel.nl