krachtig in de zaak

Dingen die niet goed zijn gegaan moet je benoemen. En het is soms gepast om er ook een straf aan te koppelen. Alleen als je dan bestraft wordt, probeer je er vaak onder vandaan te komen. Je gaat je foute gedrag goedpraten. In de trant van: ‘het valt wel mee’ of ‘het kon veel erger’. Maar het kan ook zijn dat je ten onrechte wordt bestraft voor iets kleins. De straf kan grote gevolgen hebben. Op de werkvloer is dat niet anders. Werknemers kunnen op staande voet ontslagen worden bij kleine overtredingen. Met een duur woord heet dat in het arbeidsrecht een bagatel-delict. 

Winkelketen Action mocht een medewerkster van een filiaal in Amsterdam niet op staande voet ontslaan, hoewel die haar vader tegen de regels in personeelskorting (van € 1,69) heeft gegeven.

Winkelmedewerker bij de Action
Een mevrouw van 27 jaar is op 29 november 2019 bij Action gaan werken. Zij werkte in de functie van winkelmedewerker. Winkelketen Action kent iedereen vast wel. Veel voor weinig. Overal in Nederland heeft Action winkels en waar winkels zijn, is personeel. Deze mevrouw had een tijdelijk contract.

Arbeidsvoorwaardenreglement, fraudebeleid en personeelskorting
Bij de arbeidsovereenkomst hoorde ook een set huisregels. Het “Action Arbeidsvoorwaardenreglement” was van toepassing. Daarin stond ook een artikel met het fraudebeleid van de Action en de personeelskorting. De tekst in het reglement luidde:

“3.8 Fraudebeleid
(..) Als het vermoeden bestaat van diefstal of fraude door een medewerker (..) kan de medewerker geschorst worden. (..) Als er diefstal, verduistering, bedrog, vervalsing van administratie, het moedwillig ontduiken van voorschriften en procedures (..) heeft plaatsgevonden, dan beëindigt Action het dienstverband, het zogenoemde ontslag op staande voet.
Bij fraude en/of diefstal gaat het bijvoorbeeld om:
(..)
● Het geven van korting aan klanten
(..)

3.10 Personeelskorting
Action geeft werknemers (..) 15% korting op privéaankopen met een maximale korting van € 500,00 per jaar. De kortingsregeling mag niet worden gebruikt voor familie, vrienden, derden (..). Je kunt je aankopen doen met personeelskorting gedurende de openingstijden van de winkel, maar alleen buiten werktijd en niet in pauzes (..). Korting wordt uitsluitend gegeven op vertoon van je klokbadge. Ook dien je je roepnaam te geven zodat de collega die afrekent kan verifiëren of deze naam overeenkomt met de gegevens op het kassascherm. (..)

Vader krijgt personeelskorting van € 1,69
Op 18 februari 2020 was de mevrouw aan het werk in de winkel van Action in Amsterdam. Niets geks aan de hand. Haar vader kwam binnen en die kocht drie producten: ruitensproeier, motorolie en koelvloeistof. De mevrouw gaf haar vader een personeelskorting van 15%. In totaal kreeg de vader een korting van € 1,69. Een royaal en lief gebaar naar je vader zou je zeggen…

Bedrijfsleider komt niet
Voordat de vrouw haar vader korting gaf, heeft zij eerst de bedrijfsleider gevraagd om te komen. Die kon op dat moment niet komen. Toen is een collega van de vrouw met de pas van de bedrijfsleider naar de kassa van de vrouw gegaan waarna de korting een feit was.

Buitensporige kasverschillen
Op een zeker moment bleek het Actionfiliaal te maken te hebben met buitensporig veel kasverschillen. Action startte een onderzoek. Er kwamen geen alarmerende feiten naar voren. Wel kwam naar voren dat de vrouw haar vader op 18 februari 2020 personeelskorting had gegeven.

Schorsing en ontslag
Op 12 maart 2020 volgde er een gesprek met de HR-mensen van de Action. De vrouw werd geschorst wegens mogelijke betrokkenheid bij fraude. Vier dagen later (16 maart 2020) was er een tweede gesprek. De vrouw werd op staande voet ontslagen. De reden die in de ontslagbrief stond? De vrouw had in strijd met de regels personeelskorting verleend aan een “derde”.

Waarschuwingsregister Detailhandel
De Action liet er geen gras over groeien. Zij liet de vrouw direct registreren in het Waarschuwingsregister Detailhandel. Die registratie vervalt na acht jaar. Zo’n registratie maakt het voor de vrouw in kwestie lastig om ergens anders in de detailhandel aan het werk te gaan. De vrouw accepteerde het ontslag op staande voet niet en vocht het aan bij de kantonrechter in Amsterdam.

Dringende reden voor ontslag? Zero tolerance beleid
De kantonrechter moest eerst beoordelen of de reden die Action aanvoerde voor het ontslag een dringende reden is. Volgens de kantonrechter is de regeling van de Action over personeelskorting duidelijk. De kortingsregeling mag niet gebruikt worden voor familie, de aankopen moeten worden gedaan buiten werktijd van de werknemer en niet tijdens pauzes. Dan formuleert de rechter een duidelijk uitgangspunt voor het beleid in winkels zoals de Action:

“Het is begrijpelijk dat Action op het gebied van fraude, diefstal en verduistering een zero tolerance beleid voert. Dat het hier om een korting van € 1,69 gaat, is dan ook van ondergeschikt belang. Bij het misbruiken van de regeling voor personeelskorting is een ontslag op staande voet in beginsel gerechtvaardigd.”

Mevrouw begreep de regels niet
Op zich lijkt de Action het gelijk aan haar zijde te hebben. Maar de mevrouw in kwestie voerde aan dat zij de regels over personeelskorting niet kende of eigenlijk niet goed begreep. Zij had nooit de intentie om fraude te plegen. De vrouw verklaarde namelijk dat als ze had geweten dat dit niet mocht, zij haar vader nooit die korting had gegeven. Daar komt nog bij dat de vrouw de hulp van de bedrijfsleider had ingeroepen. Toen die niet beschikbaar bleek, heeft een andere ervaren medewerker haar geholpen. Door die gang van zaken mocht de vrouw er van uit gaan dat zij correct handelde, volgens de regels van Action.

Geen dringende reden voor ontslag
De slotsom van de rechter is dat het handelen van de mevrouw geen dringende reden oplevert voor een ontslag op staande voet. Daar kwam nog bij dat de ervaren collega die haar had geholpen, nog steeds in dienst was. Terwijl die collega strikt genomen ook niet handelde in lijn met het reglement van de Action. Het ontslag op staande voet hield geen stand. De vrouw bleef in dienst bij de Action.

Action haalt opnieuw bakzeil
De Action heeft veel winkels, veel personeel, veel producten, veel lage prijzen en ga zo maar door. Het komt dus vaker voor dat een werknemer de regels niet zo nauw neemt of deze wat creatief uitlegt. Toch haalt de Action opnieuw bakzeil bij de rechter. In 2017 kreeg de Action nog te horen dat de huisregels (het arbeidsvoorwaardenreglement) van Action onvoldoende duidelijk waren omschreven. Dit keer zijn het de persoonlijke omstandigheden van de werknemer én het feit dat Action de regels niet consequent had toegepast (met de collega die mocht blijven werken).

Het ontslag op staande voet blijft een zwaar middel. Let op dat je dit middel niet te snel inzet. Ga zorgvuldig te werk.

De volledige uitspraak van de kantonrechter in Amsterdam (ECLI:NL:RBAMS:2020:3347) kunt u hier lezen.

Post & Bouter Advocaten in Barneveld
Arbeidsrechtadvocaat bij ontslag op staande voet
Arbeidsrecht