Oprecht

Vorige week schreven we een bijdrage over een ontslag op staande voet bij de Action. Op 23 juli 2020 volgde er opnieuw een uitspraak waar de Action bij betrokken was. Opnieuw een ontslag op staande voet. Opnieuw vanwege een bagatel-delict. Dus een ontslag bij een kleine overtreding.

Een medewerker van Winkelketen Action nam een plastic tasje mee zonder te betalen. Er volgde een ontslag op staande voet. Is dat een dringende reden?

Winkelmedewerker bij de Action
Een meneer is op 23 oktober 2018 bij Action gaan werken. Hij werkte in de functie van winkelmedewerker. Winkelketen Action kent iedereen vast wel. Veel voor weinig. Overal in Nederland heeft Action winkels en waar winkels zijn is personeel. Deze meneer had een tijdelijk contract. Zijn eerste arbeidsovereenkomst gold voor de duur van zeven maanden. Die is twee keer verlengd. De huidige arbeidsovereenkomst werd verlengd tot 22 september 2020.

Arbeidsvoorwaardenreglement, fraudebeleid en personeelskorting
Bij de arbeidsovereenkomst hoorde ook een set huisregels. Die staan vermeld in de personeelswijzer. In die personeelswijzer stond onder meer het volgende over fraude:

"Fraudebeleid
Bij Action vinden we het belangrijk dat we elkaar kunnen vertrouwen. Samen creëren we een prettige werkomgeving. Als het vermoeden bestaat van diefstal of fraude door een medewerker, dan zal er altijd een onderzoek worden gedaan en kan de medewerker geschorst worden. Heb je zelf een dergelijk vermoeden? Wees dan discreet en bespreek het uitsluitend met je leidinggevende. Deze behandelt de zaak in vertrouwen. Als er diefstal, verduistering, bedrog, vervalsing van administratie, het moedwillig ontduiken van voorschriften en procedures, misbruik van bedrijfsmiddelen en het misbruiken van internet c.q. datadiefstal heeft plaatsgevonden, dan beëindigt Action het dienstverband, het zogenaamde ontslag op staande voet.

 Bij fraude en/of diefstal gaat het bijvoorbeeld om:

- Het stelen van een product, geld of andere eigendommen van Action
- Het nuttigen of gebruiken van een product van Action zonder het product eerst af te rekenen
- Het nuttigen of gebruiken van een breukartikel / product die moet worden afgeschreven, ook als het product volgens de instructies van Action moet worden weggegooid. (…)”

Plastic tasje
Op 20 februari 2020 had de man gewerkt van 11.00 uur tot 20.00 uur. Vlak voordat hij begon met werken heeft hij 20 regenponcho’s bij de Action gekocht en afgerekend. Toen hij klaar was met werk heeft hij een plastic tasje bij de kassa gepakt, zijn gekochte regenponcho’s ingedaan en is hij naar huis gegaan. De man had kort even met een collega en de vulploegleider over het tasje gesproken.

Terugkomst van vakantie – ontslag op staande voet
De man had van 21 februari tot 2 maart 2020 zijn vakantie gepland staan. Maandag 2 maart 2020 was zijn eerste werkdag na de vakantie. Toen hij op kantoor kwam moest hij op gesprek komen bij de HR-adviseur en de Regional manager. Het gesprek ging over het plastic tasje. Aan het einde van het gesprek is de man op staande voet ontslagen. De reden die in de ontslagbrief stond? De man had onrechtmatig goederen van de Action weggenomen “ten bedrage van € 0.03 of enig ander bedrag.”.

Vervelende verklaring
Aan het eind van het gesprek heeft de HR-adviseur nog een “Verklaring fraude en/of diefstal door een medewerker” ingevuld. Daarin stond onder meer: “Ik, [werknemer], heb dit plastic tasje meegenomen zonder te betalen. Ik heb hier geen verklaring voor. Vergeten te betalen.”. De man tekende deze verklaring. Een vervelende verklaring op het eerste gezicht.

De man stapte naar de kantonrechter om het ontslag op staande voet aan te vechten.

Zero tolerance beleid – ernst van de dringende reden 
De kantonrechter moest beoordelen of de reden die Action aanvoerde voor het ontslag een dringende reden is. Als eerste kwam de aard en de ernst van de door Action aangevoerde dringende reden aan de orde. Volgens de kantonrechter is de regeling van de Action over personeelskorting duidelijk. De kortingsregeling mag niet gebruikt worden voor familie, de aankopen moeten worden gedaan buiten werktijd van de werknemer en niet tijdens pauzes. Dan formuleert de rechter een duidelijk uitgangspunt voor het beleid in winkels zoals de Action:

Bij de verdere beoordeling wordt er dus van uitgegaan dat [werknemer] het tasje heeft meegenomen, zonder dit te betalen, terwijl hij zich hier van bewust was of moest zijn. Hierdoor heeft [werknemer] in strijd gehandeld met het zero-tolerance beleid van Action, zoals is verwoord in de personeelswijzer. [werknemer] heeft erkend dat hij goed op de hoogte was van het zero-tolerance beleid. Hij heeft een voor Action belangrijke en voor hem duidelijke regel overtreden. Action heeft op begrijpelijke wijze uiteengezet dat een zero-tolerance beleid gebruikelijk en nodig is in de retailbranche, waar ondernemingen vaak te kampen hebben met diefstallen door eigen personeel. Dit maakt dat de ernst van de dringende reden is gegeven.”

Aard van de dringende reden – bagatel
Vervolgens kwam de aard van de dringende reden aan de orde. De kantonrechter stelt vast dat het hier gaat om een bagatel-delict. Een zaak van zeer geringe waarde. Het gaat over een plastic tasje met een verkoopwaarde van € 0,03. De kantonrechter vervolgt met een prachtige overweging over het plastic tasje:

“Dit plastic tasje wordt in Action niet als een product dat in de schappen ligt verkocht, maar is een middel om producten mee te vervoeren. Meer in het algemeen kostten plastic tasjes vroeger niets en betaal je er tegenwoordig vaak slechts een laag bedrag voor, vanuit de gedachte dat plastic milieuvervuilend is en het gebruik daarvan beperkt moet worden. Het meenemen van een plastic tasje is weliswaar niet geoorloofd, maar om dit te bestempelen als diefstal/verduistering of wederrechtelijke toe-eigening dekt in deze zaak de lading ook niet goed. Tot een daadwerkelijke verrijking van de ‘dader’ komt het namelijk niet omdat het tasje eigenlijk niks waard is, anders dan bij diefstal van een voorwerp uit de schappen van een winkel.”

Overige omstandigheden – geen dringende reden voor ontslag
De kantonrechter nam ook nog de persoonlijke omstandigheden van de man mee. Hij functioneerde goed, deed zijn werk met plezier en had zijn leven na een periode van werkloosheid weer op de rit dankzij zijn baan bij de Action. Met andere woorden, het ontslag op staande voet heeft de man zwaar getroffen. De slotsom van de rechter is dat het ontslag op staande voet te ver gaat.

Plastic tasje = een vrijwel waardeloos voorwerp
Volgens de kantonrechter weegt het zwaar mee dat het hier gaat over een plastic tasje. Een vrijwel waardeloos voorwerp. Daar staan de vergaande volgen voor de werknemer tegenover. Het is onvoldoende gebleken dat het zero-tolerance beleid van Action in dit specifieke geval niet op een andere manier in de praktijk kon worden gebracht. Denk aan een waarschuwing.

Financiële vergoeding voor de man
Het ontslag was niet rechtsgeldig. Action heeft de opzegtermijn niet in acht genomen. Daarom moet Action allereerst de gefixeerde schadevergoeding aan de man betalen: € 2.945,75 bruto. Action moest ook de transitievergoeding betalen: € 686,63 bruto. Tot slot moest de Action de man een billijke vergoeding betalen. Die stelde de rechter vast op € 3.600,00 bruto.

Zwaar middel – zorgvuldigheid geboden – casuïstisch
Het ontslag op staande voet blijft een zwaar middel. Let op dat je dit middel niet te snel inzet. Ga zorgvuldig te werk. Vergeet niet om de afweging met de belangen van de werknemer te maken. In deze zaak woog het echt mee dat het slechts om een plastic tasje van € 0,03 ging en dat die plastic tasjes niet tot het normale assortiment van de Action behoren. De zaken die gaan over een ontslag op staande voet voor een bagatel-delict zijn casuïstisch. Het gaat dus – hoe jammer dat misschien is voor de werkgever die duidelijkheid wil – om de omstandigheden van het geval.

De volledige uitspraak van de kantonrechter in Arnhem (ECLI:NL:RBGEL:2020:3688) kunt u hier lezen. 

Post & Bouter Advocaten in Barneveld
Arbeidsrechtadvocaat bij ontslag op staande voet
Arbeidsrecht